یادداشت؛
بیابان زایی فرهنگ و تمدن ها را تهدید می كند
گل ارکیده: پژوهشگران دلیلهای سقوط تمدن هایی مانند روم، هند باستان، هان در (چین) و پادشاهی های پیشرفته بین النهرین را جمعیت، شرایط آب و هوایی، محیط زیست، کشاورزی و منابع انرژی می دانند.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها- رضا خلیلی*: تمدن به بعد مادی فرهنگ گفته می شود. تمدن مربوط به پدیده های اجتماعی است که بر اثر آن، ملتی توانسته است با غلبه بر طبیعت از بربریت رهایی یابد و به دنبال ایجاد فنون و اندیشه و تدبیر برای خود زندگی راحتی به وجود آورد که آثار آن بعد از گذشت زمان، خاصیت های یک ملت را بصورت های مادی و عینی در ابنیه، تکنولوژی، کتاب ها و آثار هنری متجلی می سازد.
بنابراین هنگامی که از تمدن یک ملت سخن به میان می آید، منظور تمامی ابداعات ذهنی آنان است که تغییراتی را در اجتماعاتشان ایجاد کرده است و فرهنگ ملت، الگوها و نظام ارزش هایی است که جانبخش آن تغییرات است. بدین جهت تجسم و تجسد تصورات ذهنی افسانه ها بصورت مادی که تغییرات اجتماعی را به وجود آورد و در آسایش انسان مؤثر افتد، تمدن شمرده می شود.
هرجا تمدنی خودنمایی کرده، ابتدا شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسبی زمینه های آنرا ایجاد کرده است تا انسان های خلاق و خردمند هنر خودرا به نمایش بگذارند و فرهنگ شهرها و روستاها را متأثر سازند. به عبارت دیگر وجود منابع طبیعی غنی، پوشش های گیاهی، دریاچه ها و رودخانه ها، نزولات آسمانی و خاک حاصلخیز زندگی ساز بوده و افراد جوامع کوچک و بزرگ را دور هم جمع کرده است بطوریکه رفته رفته بر اثر تعامل انسان و طبیعت، فرهنگ و تمدن ها یا خرده فرهنگ های جدیدی به وجود آمده است اما بر اثر برخوردهای غیر اصولی انسان با طبیعت به انضمام عوامل طبیعی، تمدن ها گرفتار تزلزل شده اند و تعدادی از آنها حتی ممکنست مضمحل شوند.
پژوهشگران دلیلهای سقوط تمدن هایی مانند روم، هند باستان، هان در (چین) و پادشاهی های پیشرفته بین النهرین را جمعیت، شرایط آب و هوایی، محیط زیست، کشاورزی و منابع انرژی می دانند. تمدن سند که از هند تا ایران کشیده شده بود، پر از جلگه های معروف و سرسبز بود و گاهی از وفور باران در سیل فرو می رفت. این تمدن سه هزار سال پیش نابود شد که دانشمندان علت اصلی آنرا تغییر الگوی باران و کاهش محصول می دانند. طبیعی است که جمعیت پنج میلیونی آنکه در دوره خود عدد بسیار بزرگی بود و ۱۰ درصد جمعیت جهان به حساب می آمده، نیازمند آب و غذای فراوانی بوده است و یا منطقه سیستان که زمانی مهد تمدن بوده است، حالا می توان صدها روستا را مثال زد که در زیر خاک مدفون شده اند و ساکنان آنها به سبب جدال دائمی با باد و خاک، مهاجرت را بر ماندن ترجیح داده اند.
ضمن آنکه کشور ما یک درصد خشکی های جهان را دارا است اما وسعتی معادل ۲.۲ درصد از مجموع کل بیابان های جهان را در خود جای داده است و ۱۷ استان کشور پدیده بیابان و بیابان زایی را تجربه می کنند. ۱۷ ژوئن مصادف با ۲۷ خرداد که از طرف سازمان ملل متحد روز (مقابله با بیابان زایی) نامگذاری شده، زمان مناسبی است تا نتایج این بحران برای دولتمردان و مردم بازگو شود.
پیامدهایی مانند قحطی، فقر، مهاجرت و بیکاری بخش های اقتصاد و فرهنگ را تحت تأثیر شدید قرار می دهد و خسارات جبران ناپذیری را به بار می آورد. از یک سو خرده فرهنگ ها بر اثر بیابان زایی نابود و مردمان آنها مجبور به مهاجرت می شوند از طرف دیگر مهاجرت به مناطق جدیدی که با فرهنگ ساکنان بومی همخوانی ندارد، تنش آفرین است و سبب برخورد و ضدیت هایی می شود.
اکنون طلایه دار مبارزه با این بحران خانمان برانداز کارکنان منابع طبیعی و آبخیزداری استانها هستند که با وجود سخت کوشی در انجام این مبارزه به تنهایی موفق نخواهند بود، بدین جهت مشارکت مردم و سایر نهادها می تواند مشکل گشا باشد.
* معاون برنامه ریزی، توسعه مدیریت و منابع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان
منبع: golorkideh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب