محیط زیست، قربانی خاموش درگیری های مسلحانه جهان
گل اركیده: مجمع عمومی سازمان ملل متحد 18 سال پیش 6 نوامبر (مصادف با 15 آبان ماه) را روز جهانی ˮمقابله با آثار جنگ و درگیری های مسلحانه بر محیط زیستˮ اعلام نمود.
به گزارش گل اركیده به نقل از ایسنا، با وجود ابزارهای قانونی گوناگون حفاظتی، محیط زیست همچنان قربانی خاموش درگیری های مسلحانه در سراسر جهان است.
نگرانی عمومی در مورد هدف قرار دادن و سوءاستفاده از محیط زیست در زمان جنگ برای نخستین بار در طول جنگ ویتنام به اوج خود رسید. استفاده از علف كش های سمی و در نتیجه جنگل زدایی گسترده و آلودگی شیمیایی ناشی از آن، خشم بین المللی را برانگیخت و منجر به ایجاد دو ابزار قانونی جدید بین المللی شد.
كنوانسیون اصلاحات محیطی در سال ۱۹۷۶ میلادی به منظور ممنوعیت استفاده از تكنیك های اصلاح محیط زیست بعنوان ابزاری برای جنگ تصویب گردید. پروتكل اول اصلاحی در كنوانسیون های ژنو مصوب سال بعد، شامل دو ماده ۳۵ و ۵۵ ممنوعیت جنگ است كه ممكنست موجب "آسیب های گسترده، طولانی مدت و شدید محیط زیستی" شود.
با این حال كفایت این دو ابزار در طول "جنگ خلیج فارس" میان عراق و كویت بین سال های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ میلادی مورد تردید قرار گرفت. آلودگی گسترده ناشی از تخریب عمدی بیشتر از ۶۰۰ حلقه چاه نفت در كویت توسط ارتش عراق كه رو به عقب نشینی بود و ادعاهای متعاقب آن در خصوص ۸۵ میلیارد دلار خسارت های زیست محیطی منجر به فراخوان های بیشتر برای تقویت حمایت قانونی از محیط زیست هنگام درگیری های مسلحانه شد.
همچنین موارد دیگری وجود داشته است كه درگیری های مسلحانه همچنان لطمه های شایان توجهی به محیط زیست وارد میكند كه به صورت مستقیم، غیرمستقیم و در نتیجه عدم حاكمیت و فروپاشی نهادی رخ می دهد. برای مثال در درگیری های "كوزوو" در سال ۱۹۹۹ میلادی، ده ها سایت صنعتی بمباران شد و منجر به نشت آلودگی شیمیایی سمی در چندین نقطه حساس شد و نسبت به آلودگی احتمالی رودخانه "دانوب" نیز آگهی داد. در مثالی دیگر به دنبال بمباران نیروگاه "الجیة" لبنان توسط اسرائیل در سال ۲۰۰۶ میلادی، حدود ۱۲ هزار تا ۱۵ هزار تُن نفت وارد آب های مدیترانه شد.
اخیراً نیز درگیری های مسلحانه در عراق كه از ژوئن سال ۲۰۱۴ میلادی شروع شد و با تصرف آخرین مناطق تحت كنترل داعش و عقب نشینی شبه نظامیان داعش در سال ۲۰۱۷ میلادی اختتام یافت، تبعات عمیق زیست محیطی را به دنبال داشت. نیروهای داعش با عقب نشینی چاه های نفتی را به آتش كشیدند كه موجب انتشار مخلوط سمی دی اكسید گوگرد، دی اكسید نیتروژن، مونوكسید كربن، هیدروكربن های آروماتیك چند حلقه ای، ذرات آلاینده و فلزاتی مانند نیكل، وانادیوم و سرب در هوا شد.
با وجود این مشكلات و به رغم تمام این چالش ها، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) با كشورهای مختلف و سایر شركای خود برای تقویت حفاظت از محیط زیست قبل، حین و پس از درگیری های مسلحانه همكاری كرده است.
به گفته مدیر برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در عراق از اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی، دولت عراق و UNEP برای ساختن تیمی متشكل از وزارتخانه های این كشور به منظور مقابله با آلودگی های ناشی از درگیری ها همكاری خودرا آغاز نموده اند. این اقدام همین طور به منظور تقویت ظرفیت دولت در پاسخگویی به شرایط اضطراری زیست محیطی در آینده است كه ممكنست در نتیجه حمله به تاسیسات مهم خصوصاً بخش نفتی عراق رخ دهد.
در سپتامبر سال ۲۰۱۹ میلادی، UNEP با همكاری ماموریت كمك به سازمان ملل متحد در عراق كارگاهی در زمینه اصلاح نشت نفت ترتیب داد كه به وزارتخانه های نفت و محیط زیست با استفاده از تكنیك های پاكسازی بیولوژیك مقرون به صرفه كمك می نماید.
به تازگی در ۸ ژوئیه ۲۰۱۹ میلادی، كمیسیون حقوق بین الملل ۲۸ پیش نویس اصول قانونی را برای نخستین بار به منظور تقویت حفاظت از محیط زیست در جنگ و درگیری ها تصویب كرد همین طور كمیته بین المللی صلیب سرخ نسخه تجدید نظر شده از دستورالعمل ها و راهنماهای مربوط به حفاظت از محیط زیست در زمان جنگ های مسلحانه را منتشر خواهدنمود.
مدیر ساخت و ساز صلح آمیز محیط زیست UNEP در این رابطه اظهار كرده كه محافظت از محیط زیست قبل، حین و پس از درگیری های مسلحانه باید به همان میزان از اهمیت سیاسی برخوردار باشد كه محافظت از حقوق بشر اهمیت دارد چونكه محیط زیست سالم بستری است كه در آن صلح و حقوق بشر تحقق می یابد.
از سال ۱۹۹۹ میلادی، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) بیشتر از ۲۵ ارزیابی پس از جنگ را با استفاده از علوم پیشرفته برای تعیین اثرات زیست محیطی جنگ انجام داده است. از كوزوو گرفته تا افغانستان، سودان و نوار غزه، این سازمان ثابت كرده است كه درگیری های مسلحانه موجب لطمه های قابل توجهی به محیط زیست و جوامع وابسته به منابع طبیعی می شود.
بنا بر گزارش پایگاه خبری برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، این برنامه بطور فزاینده ای امیدوار است از داده های بزرگ، فناوری مرزی و علوم شهروندی برای بهبود نظارت منظم و تشخیص لطمه های محیطی و خطرات ناشی از درگیری های مسلحانه به منظور بهبود حفاظت از سلامت انسان، معیشت و امنیت استفاده نماید. ایجاد یك اكوسیستم دیجیتالی برای سیاره زمین به منظور نقشه برداری، نظارت و حفاظت از محیط زیست و كاهش خطرات صلح و امنیت یكی از مهم ترین سرمایه گذاری های بعدی است.
منبع: گل اركیده
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب