خطر بیابانی شدن سواحل دریای خزر
به گزارش گل ارکیده، برپایه آخرین گزارش مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر که در خرداد 1404 تهیه شده، تداوم روند کاهش سطح آب دریای خزر که از سال 1375 شروع شده، تأیید شده است.
به گزارش گل ارکیده به نقل از خبر آنلاین، در این گزارش عنوان شده است که شاهد یک ناهماهنگی در رابطه با رودخانه های شمال دریا بخصوص ولگا هستیم، برای اینکه میزان بارندگی ها در آنها افزایش داشته، اما میزان آب دهی به دریا کاهشی است. مدیریت آب، تبخیر زیاد و تغییر اقلیم از مؤلفه هایی است که می تواند بر روی میزان آب دهی رود ولگا مؤثر باشد. در حالیکه میزان بارندگی ها در سمت شمال دریا افزایش داشته، اما ورودی آب به دریا کاهشی است، به همین دلیل چرایی این امر احتیاج به بررسی های بیشتر کارشناسی دارد.
در این راستا یک اقلیم شناس اظهار داشت: پس روی آب دریا به حدود ۳۰۰ متر در سواحل خزر رسیده و اگر به ۵۰۰ یا ۶۰۰ متر برسد، با یک منطقه بیابانی مواجه خواهیم شد که مملو از ماسه و نمک است.
دکتر نیما فرید مجتهدی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به نوسانات دریای کاسپین در دهه ها و سده های گذشته، اظهار نمود: این دریا همیشه با پیش روی و پس روی مواجه بوده و پس از پس روی حدود دو متر در دهه ۵۰ با پیش روی آب در دهه ۷۰ مواجه شدیم که خسارت هایی را به سکونتگاه های ساحلی و سازه های بندری وارد کرد.
وی با اشاره به اینکه دریای کاسپین طی چند سال گذشته در فاز پس روی بوده و مشابه دهه ۵۰ تا دو متر عقب نشینی داشته است، اضافه کرد: این میزان پس روی را تجربه کرده ایم، اما با شرایط گرمایش جهانی و تغییر اقلیم مواجه هستیم که بر حوضه آبریز دریای کاسپین اثرات زیادی را گذاشته است.
این اقلیم شناس با اشاره به خشکسالی های ناشی از گرمایش در حوضه آسیای میانه و روسیه، خاطرنشان کرد: گاهی اختلاف دمای ناشی از گرمایش، ۶ درجه نسبت به نرمال بالاتر بوده که نشان دهنده خشکسالی مزمن در این حوزه می باشد.
فرید مجتهدی به برخی گزاره ها در رابطه با نقش روسیه در پس روی آب دریای خزر از راه سدسازی های بی رویه در راه ولگا اشاره و افزود: اگر دریای خزر پس روی کند، بیشترین تاثیر را بر سواحل روسیه می گذارد، برای اینکه سواحل روسیه با عمق چند متری مواجه می باشد و هرگونه پس روی آب، صدمات جبران ناپذیری را به روسیه و دیگر کشورها همچون قزاقستان وارد می کند.
وی گزارش های مراکز تحقیقاتی حوزه دریای خزر را بر مبنای رد نقش روسیه بر کاهش تراز آب دریای خزر دانست و تصریح کرد: عمق دریای خزر بسمت سواحل ایران بیشتر بوده و به ۱۰۰۰ متر هم می رسد و به همین دلیل هرگونه کاهش تراز، به ضرر کشورهای شمالی خزر خواهد بود.
این دکترای آب و هواشناسی، با اشاره به اینکه اثرات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در دریاهای آزاد با دریاهای بسته مانند خزر بسیار متفاوت می باشد، افزود: گرمایش جهانی سبب ذوب یخ های قطبی شده و افزایش تراز آب دریاها و اقیانوس ها را بدنبال دارد و مناطق ساحلی را تحت تأثیر قرار می دهد، اما در حوزه های بسته مانند دریاچه خزر، شاهد پس روی های ناشی از تبخیر خواهیم بود، برای اینکه دریای خزر وابسته به یخ های قطبی نیست.
وی در ادامه یکی از مهم ترین اثرات پس روی آب دریای خزر را بر تالاب انزلی و تالاب میانکاله دانست و متذکر شد: تالاب انزلی علاوه بر پسماند و فاضلاب و رسوب، با خطر خشک شدن مواجه می باشد، برای اینکه تالاب انزلی از نظر هیدرولوژیکی به دریای خزر ارتباط دارد و به سبب ارتفاع بالاتر از دریا، شاهد مکش آب تالاب هستیم.
فرید مجتهدی همه تالاب های حاشیه دریای خزر را در معرض خشکی دانست و تصریح کرد: پس روی آب دریا به حدود ۳۰۰ متر در طول ۶۰۰ کیلومتری سواحل خزر در شمال ایران رسیده و اگر به ۵۰۰ یا ۶۰۰ متر برسد، با یک منطقه بیابانی مواجه خواهیم شد که مملو از ماسه و نمک است؛ اکنون با فرسایش بادی در سواحل دریای خزر مواجه هستیم، اما رطوبت بالا و وجود گونه های بومی، سبب تعدیل اثرات این پس روی شده است.
وی بیابانی شدن مناطق جنوبی دریای خزر را سبب شکل گیری طوفان های گرد و خاک دانست که سکونتگاه های کرانه جنوبی دریا را متاثر می کند و افزود: باید با کاشت گونه های بومی سازگار با خاک شور، زمینه تثبیت خاک سواحل را فراهم و از فرسایش بادی جلوگیری نماییم، برای اینکه بادهای منطقه ما شمالی بوده و جابجایی ماسه و نمک با باد، این منطقه را به کانون جدید گرد و خاک تبدیل خواهد نمود.
این اقلیم شناس همینطور خواهان پایش مستمر نهادهای علمی و تحقیقاتی از وضعیت آب دریای خزر شد و افزود: گرمایش زمستانه ناشی از تغییر اقلیم، سامانه های بارشی را از فاز جامد به فاز مایع تبدیل نموده، به همین دلیل شاهد کاهش بارندگی برف در حوضه آبریز دریای خزر هستیم. بااینکه در اطراف این دریا با پهنه های بیابانی مواجه هستیم، اما در گذشته با بارندگی باران و برف مواجه بودیم. حال بارندگی برف در حوضه خزر کم شده و بارندگی باران نیز کاهش داشته است.
وی با اشاره به اهمیت بارندگی برف در رژیم هیدرولوژیکی حوضه های آبریز خزر، تصریح کرد: کاهش بارندگی باران و برف، آبدهی رودهای ورودی به دریای خزر را کاهش می دهد و آبخوان های این حوزه را تامین نمی کند؛ افزایش دما نیز سبب افزایش تبخیر شده است که همه اینها در میزان پس روی آب موثر هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب