گزارش مهر؛
ماراتن ریزگردها در خراسان جنوبی
گل ارکیده: روزهای گرد و غباری خراسان جنوبی از آغاز سالجاری به صورت میانگین ۴ برابر شده که این ماراتن نشان دهنده زنگ خطری مهم برای پیگیری جدی مسؤلان در اجرای طرح های مقابله با این پدیده است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: گرد و غبار همواره یکی از اشکالات مهم بعضی از نقاط ایران بخصوص خراسان جنوبی بوده و الان با افزایش این روند شاهد مشکلات مختلف و نگرانی های مردم هستیم.
پدیده گرد و غبار نه تنها معضلات زیست محیطی به همراه دارد بلکه در بخش سلامت جسمی جامعه، کشاورزی، اقتصاد و مسائل دیگر هم نقش مهمی را ایفا می کند که از اواخر سال قبل و در دو ماه ابتدای سالجاری با روند رو به رشد گرد و غبار در خراسان جنوبی مواجه بودیم.
افزایش ۳.۵ درصدی بارندگی و ۴ برابری گرد و غبار
مدیرکل هواشناسی استان خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: میزان بارندگی از آغاز مهر ۱۴۰۰ تابحال که سال زراعی آبی نامیده می شود ۸۱ میلی متر بود که نسبت به سال قبل ۳.۵ درصد افزایش داشت و البته نسبت به مدت زمان مشابه در بلندمدت ۲۶ درصد کاهش بارندگی داشتیم.
علیرضا خندان رو خاطرنشان کرد: میزان بارندگی استان به صورت میانگین در مدت ۵۰ روز از آغاز فروردین ۱۱ میلی متر بود که حدود ۵۰ درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته است.
وی تاکید کرد: با وجود بارندگی های به نسبت خوب سال زراعی، اما شاهد افزایش روزهای گرد و خاکی در استان بودیم که از آغاز سالجاری تابحال به صورت میانگین کل استان ۷ روز گرد و خاک بود که سال قبل این رقم به ۳ روز می رسید و ۴ برابر شده است.
به گفته وی ۴ برابر شدن گرد و غبار میانگین استانی است در غیر این صورت در بعضی نقاط خراسان جنوبی بیشتر از ۱۳ برابر هم شده است.
کاهش بارندگی از آغاز سال و افزایش ۲.۳ دهم درصدی دما
مدیرکل هواشناسی استان خراسان جنوبی دو دلیل برای افزایش گرد و غبار با وجود بارندگی های سال قبل برشمرد و اظهار داشت: از آغاز سالجاری تابحال بارندگی چندانی نداشتیم و این به علت ادامه روند خشکسالی ۲۰ سال قبل با هر بادی شاهد گرد و غبار هستیم.
خندان رو افزود: همینطور افزایش دما میانگین استان که ۲ و ۳ دهم درصد و در بعضی نقاط استان تا ۵ و ۵ دهم درصد افزایش دما داشتیم و این مورد سبب افزایش تبخیر، کاهش رطوبت هوا و خشک شدن بسترهای طبیعی را به همراه داشته که گرد و غبار به همراه دارند.
وی تاکید کرد: با عنایت به بارندگی های سال زراعی سال جاری ولی از آن سوی هوا گرم تر شد و این روند افزایش دما ادامه دارد و در تابستان تعداد روزهای گرد و غباری هم افزایش خواهد داشت.
به گفته وی در این سال ها طرح های آبخیزداری و مقابله با بیابان خوبی اجرایی شده ولی مبحث چرای بی رویه دام در مراتع خود سبب فقر مراتع و افزایش گرد و غبار می شود.
خندان رو اعلام نمود: مسؤلان همه باید همکاری و حمایت داشته باشند تا طرح های مقابله با بیابان زایی افزایش پیدا کند چون که اخطار خطر افزایش گرد و غبار را از سال ها قبل داده ایم.
یک سوم مساحت خراسان جنوبی کانون های گرد و غباری است
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی هم در اینباره به خبرنگار مهر اظهار داشت: سطح کانون های فرسایش بادی استان ۵ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۵۹۷ هکتار است که یک سوم مساحت استان سطح کانون های گرد و غبار است.
فاطمه دعاگویان خاطرنشان کرد: طبق تحقیقات ستاد ملی حفاظت محیط زیست سالانه از این کانون ها ۷۲۹ هزار تُن گرد و غبار تولید می شود و منشأ گرد و غبار خراسان جنوبی بیشتر از کانون های داخل استان است.
وی بیان نمود: بر مبنای داده های ایستگاه های سنجش کیفی هوا که مقایسه بین ۶ ماهه اول سال ۹۹ با ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۰ داشته ایم روزهای گرد و غباری افزایش ۲ برابری داشته است.
به گفته وی اما بر مبنای مقایسه سال ۱۴۰۰ با ۱۴۰۱ در ۵ ایستگاه که در ۴ شهرستان بیرجند، زیرکوه، سرایان و نهبندان قرار دارند، شاهد افزایش روند گرد و غبار بودیم که فقط در ایستگاه زیرکوه به علت نبود هیچ قطعی و خرابی در ثبت داده ها، در کل سال ۲۴ روز نامطلوب داشت ولی از آغاز سال ۱۴۰۱ تابحال ۱۱ روز ثبت شده است.
۳۵ کانون فرسایش بادی در خراسان جنوبی
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان نمود: بارندگی ها مقطعی است و نمی توان به صورت ناگهانی شاهد کاهش گرد و غبار باشیم چون که استان متأثر از خشکسالی های طولانی مدت و مجاورت با کویر لوت و هوای گرم و خشک است.
دعاگویان با اشاره به اینکه ۳۵ کانون بحران فرسایش بادی در خراسان جنوبی ثبت شده است، اظهار نمود: به علت این که خشکسالی، کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی در کشور و جهان وجود دارد شاهد افزایش کانون های بحران فرسایش بادی هستیم.
وی در زمینه اقدامات انجام شده برای بهبود شرایط هم اظهار داشت: کانون های فرسایش بادی گستره وسیعی را به خود اختصاص داده اند که اعتبار، توان و حجم عملیات مقابله با این پدیده خیلی زیاد است و حتی با تلاش شبانه روزی هم نمی توان به این سرعت کار انجام داد.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بالا بودن تبخیر و کاهش رطوبت دما، خشکسالی، سرعت زیاد بادهای فرساینده و متأثر بودن خراسان جنوبی از بادهای ۱۲۰ روزه را دلیلی بر تداوم پدیده گرد و غبار دانست و روند رو به افزایش آن دانست.
به گفته وی با این وجود سازمان جنگلها و مراتع در ۲۵ سال قبل خوب عمل کرده ولی احتیاج به برنامه هایی در این راه است.
طرح جامع مقابله با بیابان برای تمام دستگاههای اجرایی متأثر
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اعلام نمود: سازمان حفاظت محیط زیست یک برنامه ای را سال قبل بعنوان طرح جامع مقابله با پدیده گرد و غبار تدوین کرده است.
دعاگویان خاطرنشان کرد: در گذشته برای مقابله با این پدیده فقط منابع طبیعی شناخته می شد ولی بر طبق این طرح برای تمام دستگاه هایی که در مقابله با پدیده گرد و غبار مؤثر هستند برنامه هایی دیده شده که دارای چشم انداز ۱۰ ساله از ۱۴۰۰ تا ۱۴۱۰ است.
وی اضافه کرد: دستگاههای اجرایی دیده شده برای اجرای این برنامه ها متناسب با اعتباراتی که از وزارت خانه های خود در سطح ملی و متناسب با اعتبارات استان، وظایف خویش را انجام می دهند.
به گفته وی حالا مقابله با پدیده گرد و غبار باید مشارکتی باشد چون که نیاز است یک سری از اقدامات هشداردهنده، آموزشی، کنترلی، حفاظتی، بازدارنده و اجرایی باشد که همچون این دستگاه ها میتوان به جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، صدا و سیما، آموزش و پرورش و مراکز عالی دانشگاهی، راه و شهرسازی، شرکت ها صنایع نفتی، هلال احمر، هواشناسی، سازمان صمت و شرکت آب منطقه ای اشاره نمود.
دعاگویان بیان نمود: از سال ۹۶ اعتبارات خوبی از صندوق توسعه ملی در این حوزه پرداخت شده است، چون که جز استانهای رتبه یک غبار خیز کشور هستیم ولی برای دریافت اعتبارات خاص احتیاج به پیگیری سازمان ها و دستگاههای اجرایی می باشد.
پیشنهاد اعتبارات ۷۰۰ میلیاردریالی برای سال جاری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در زمینه اقدامات انجام شده در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: به منظور کاهش اثرات منفی بیابان زایی و پیشگیری از پیشرفت آن در خراسان جنوبی تابحال فعالیتهای گوناگونی نظیر تهیه طرح های بیابان زدایی به مساحت یک میلیون و ۷۴۰ هزار هکتار در چارچوب ۲۸ طرح اشاره نمود.
علیرضا نصرآبادی افزود: همینطور نهال کاری بیشتر از ۱۵۰ هزار هکتار، بذرکاری ۱۳ هزار و ۸۷۶ هکتار، مدیریت روان آب های سطحی بیشتر از ۳۰ هزار هکتار، مالچ پاشی ۱۳۰۰ هکتار و … از دیگر برنامه هایی است که در این راه انجام شده است.
وی اظهار نمود: در سال ۱۴۰۰ اعتباری حدود ۳۰۰ میلیاردریال به پروژه های مقابله با بیابان زایی اختصاص یافت که به دنبال تخصیص درصدی از اعتبارات عملیات آبیاری سنواتی و پروژه پخش سیلاب در حال اجرا می باشد.
به گفته وی برای سال ۱۴۰۱ هم در چارچوب عملیات پیشنهادی اعتباری حدود ۷۰۰ میلیاردریال به منظور اجرای ۱۰ هزار هکتار عملیات مقابله با بیابان زایی پیشنهاد شده است.
تشدید فقر، بیکاری و مهاجرت از نتایج بیابان زایی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار داشت: از کل عرصه های طبیعی استان ۳۶ درصد را عرصه های بیابانی و ۵۰ درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل می دهد، که دومین استان بیابانی کشور است و با عنایت به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ۸۶ درصد مساحت استان را شامل می شود.
نصرآبادی در زمینه علل این روند بیان نمود: بیابان زایی پس از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین بعنوان سومین چالش مهم جهانی در قرن ۲۱ به حساب می آید و استان خراسان جنوبی با قرار داشتن بر روی کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی دارای ذخایر منابع آبی بسیار ضعیف و نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه بسیار شدید و میزان پوشش گیاهی اندک شاهد روند رو به افزایش این پدیده است.
وی تاکید کرد: جمعیت رو به افزایش استان و بالا رفتن نیاز غذایی جامعه، مدیریت اصولی و آینده نگری را برای عرصه های منابع طبیعی استان می طلبد تا بتوان در جهت کنترل و مدیریت مناطق بیابانی گام های مؤثری را برای بهره برداری بهینه برداشت.
به گفته وی نتایج بیابان زایی بر منابع طبیعی استان خراسان جنوبی شامل از بین رفتن توان زیست محیطی و اقتصادی اراضی، تشدید فرسایش بادی، افزایش ریزگردها و طوفان های گرد و غبار، نابودی پوشش گیاهی مراتع و تبدیل این مناطق به اراضی بیابانی، کاهش کیفیت و کمیت آبه ای سطحی و زیرزمینی و کاهش حاصلخیزی خاک است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: نتیجه این پیامدها تشدید فقر در مناطق خشک و بیابانی و افزایش بیکاری و مهاجرت است.
نکته مهم اینجا است که این پدیده از مدت ها قبل زنگ خطر آن به صدا در آمده بود حالا به وضعیت بحرانی رسیده و نیاز است که در برنامه های اجرایی و اعتبارات بازبینی دیگری صورت گیرد و همه مسؤلان و دستگاههای اجرایی با همکاری هم، کاری برای کاهش این روند رو به افزایش بردارند تا این مشکل هم دردی بر دیگر دردهای این خطه مرزی وارد نکند.
منبع: گل اركیده
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب