درباره ذخیره گاه زیست كره ارومیه چه می دانید؟
حوزه آبریز دریاچه ارومیه در ناحیه کوهستانی شمال غربی ایران و در محدوده استان های آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است. این دریاچه و جزایر اطراف آن که از سال 1346 تحت حفاظت بود، در سال 1354 به پارک ملی ارتقا یافت و در همین سال در فهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر و شبکه جهانی ذخیره گاه های زیستکره یونسکو نیز ثبت گردید.
به گزارش گل ارکیده به نقل از ایسنا، دریاچه ارومیه که یکی از زیستگاه های بسیار مهم پرندگان مهاجرآبزی به شمار می آید، بزرگترین پارک ملی کشور است و بارندگی سالیانه ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر، دمای ۱۷- تا ۳۶ درجه سانتیگراد و دامنه ارتفاعی ۱۲۷۴ تا ۱۳۵۰ متر منطقه را دارای اقلیم نیمه خشک معتدل کرده است.
بنابر اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست، دریاچه ارومیه و اطراف آن، دارای اقلیم نیمه خشک و کمی بالاتر، از نوع مدیترانه ای و در ارتفاعات، از نوع نیمه مرطوب سرد تا خیلی سرد است. متوسط و بیشینه عمق دریاچه به ترتیب ۵.۴ و ۱۳ متر است. آب دریاچه فوق العاده شور و غلظت نمک موجود در آن افزون بر ds/m ۲۰۰ است که باتوجه به شرایط و فصول سال تغییر می کند. شوری زیاد آب تنها امکان زیست میگوی آرتمیا و جلبک هاب سبز-آبی را در دریاچه فراهم آورده است.
این منطقه شامل بیش از ۱۰۲ جزیره بزرگ و کوچک است که در سالهای پر آب خیلی از آنها در آب ناپدید می شوند. بزرگترین این جزیره ها، جزیره شاهی است که در محل ورود تلخه رود به دریاچه قرار دارد و در بیشتر مواقع سال به ساحل شرقی می پیوندد و از حالت جزیره بیرون می آید. از مهم ترین گونه های گیاهی جزایر دریاچه ارومیه می توان به بنه، بادام، ارس، داغداغان، زالزالک، درمنه و ریش بز اشاره نمود.
از خاصیت های منحصربه فرد این منطقه می تواند از وجود جزایر ۹ گانه بعنوان یکی از معدود زیستگاه های زادآوری پرندگانی چون فلامینگو و پلیکان و کفچه نوک، حضور بیش از ۱۱ گونه در معرض خطر انقراض و تحت پشتیبانی از نظر قوانین ملی کشور، وجود مناظر و چشم اندازهای برجسته نام برد همین طور این منطقه بهترین و امن ترین زیستگاه گوزن زرد ایرانی و بزرگترین بانک ژن طبیعی کشور است.
بخش اصلی این ذخیره گاه را قسمتی از جنوب شرقی دریاچه ارومیه و جزیره های آن به همراه تالاب های جنوب دریاچه ارومیه تشکیل می دهد. دریاچه تکتونیکی ارومیه که در شمال غربی ایران و بین دو استان آذربایجان شرقی و غربی قرار دارد، وسعتی بین ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کیلومتر دارد و ابعاد تقریبی آن ۱۵۰ در ۳۵ کیلومتر است که در تراز حداکثر خود به ۷۱۵۰ کیلومتر مربع می رسد. مساحت حوزه آبخیز دریاچه ارومیه ۴۴ هزار و ۱۵۰ کیلومتر مربع است.
رودهای تامین کننده اصلی آب دریاچه ارومیه، تلخه رود (آجی چای) - که کیفیت نامناسبی دارد و بعد از زهکشی منطقه تبریز، آلودگی های شهری و صنعتی و کشاورزی آنرا از سمت شرق وارد دریاچه می کند، زرینه رود و سیمینه رود و رود مهاباد پر آب ترین رودخانه هایی هستند که از جنوب دریاچه وارد آن می شوند و چند تالاب کوچک در حاشیه آن ایجاد کرده اند و بیش از نیمی از آب ورودی به دریاچه را تامین می کنند. رودهای صوفی چای و لیلان چای و قره چای و قلعه چای نیز از سمت شرق دریاچه وارد آن می شوند و با اهمیت ترین رودهای ورودی از سمت غرب، باراندوز چای، شهر چای و ناز لوچای هستند و تنها رود مهم ورودی از ناحیه شمال غرب، زولا چای است.
ذخیره گاه زیست کره ارومیه شامل مناطق کوهستانی، خاک های ماسه ای و ساحلی و خاک های شور است. این منطقه با دارا بودن زیستگاه های متنوع آبی و خشکی و تالاب های گوناگون در بر گیرنده تنوعی از اکوسیستم ها و در نتیجه تنوع جالب توجهی از گیاهان مختلف است. داخل دریاچه ارومیه به سبب شوری زیاد آب گیاهان گل دار قادر به رشد نیستند و تنها چند گونه جلبک از این دریاچه تا حالا گزارش شده است.
عمده ترین زیستگاه های این ذخیره گاه مشتمل بر زیستگاه های آبی شامل دریاچه و نواحی تالابی با پوشش وسیع نی، مصب رودخانه ها و زیستگاه های خشکی (جزایر) است که به صورت زیستگاه های جنگلی و زیستگاه های کوهستانی و تپه ماهوری هستند.
از گونه های پرندگان این منطقه می توان به قوی کوچک، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک، اردک سرسبز، غاز خاکستری، خوتکای سفید، اردک بلوطی، اردک سر حنایی، لک لک سیاه، فلامینگو و عقاب دریایی اشاره نمود همین طور این منطقه زیستگاه پستاندارانی همچون گوزن زرد ایرانی، روباه، شغال، گراز، سور سنگی، گرگ و قوچ و میش اوریال است.
جاده شهید کلانتری بخش شمالی و جنوبی دریاچه را به دو قسمت تقسیم کرده است و طی اقداماتی نظیر ایجاد جاده روی دریاچه، محدود کردن منابع آب دریاچه توسط ایجاد سدهای گوناگون روی رودخانه های منتهی به دریاچه، تغییر کاربری اراضی، شکار غیر مجاز، چرای دام بیش از ظرفیت مرتع، ورود مازاد سموم و کودهای شیمیایی اراضی کشاورزی اطراف به دریاچه، استقرار صنایع آلوده کننده مثل پتروشیمی، پالایشگاه، کارخانه سیمان و … طی دهه های گذشته موجب تهدید حیات دریاچه ارومیه شدند و آنرا تا مرز خشک شدن کامل بردند.
فعالیت های چاره جویانه شامل ایجاد حق آبه مناسب برای دریاچه از رودخانه های منتهی به آن برای جلوگیری ازکاهش آب آن، مدیریت مطلوب کشاورزی اراضی اطراف دریاچه در جهت افزایش راندمان آب کشاورزی و جلوگیری از مصرف بی رویه کود و سم، کارهای آموزشی ترویجی برای آگاه سازی عموم در جهت ارزش های بی نظیر ذخیره گاه و فعالیت در جهت مشارکت دادن مردم در حفاظت و بهره برداری پایدار از آن می شوند.
به گزارش گل ارکیده به نقل از ایسنا، درپی وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه کارگروه احیای دریاچه ارومیه از سال ۱۳۹۰ تشکیل شد و اقدام جهت احیای این دریاچه بطور جدی در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفت. بنابر گفته مسعود تجریشی - مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه - در امتداد احیای دریاچه ارومیه گام هایی مدنظر قرار داشت که مهم ترین آنها کاهش ۴۰ درصد از منابع آب های سطحی بود که تا حالا به بیش از ۵۵۰ میلیون متر مکعب از آن دست پیدا کرده ایم و طی پنج سال آینده سالانه حدود ۸۰ میلیون متر مکعب باید بوسیله برنامه و اقدامات لازم با هماهنگی جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه صورت محقق و در کارگاه سازگاری با کم آبی مقرر است مصوب شود. انتظار داریم تا سال ۱۴۰۶ این اقدامات صورت گیرد و با رسیدن به احیای نهایی بتوانیم یک دریاچه ای با حجم حدود ۱۵ میلیارد مکعب و شوری داشته باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب