در واكنش به احتمال تولید سواری دیزل در كشور
یك استاد دانشگاه: سازمان محیط زیست در مورد دیزل ها محافظه كارانه برخورد نكند
گل اركیده: به دنبال درخواست صدور مجوز تولید سواری دیزلی از طرف مركز تحقیقات ایران خودرو و مخالفت سازمان محیط زیست با این طرح، استاد مكانیك دانشگاه بهشتی توسعه سبد سوختی كشور را دلیل تولید سواری دیزلی دانست و اظهار داشت: سازمان محیط زیست بجای رفتار محافظه كارانه با فناوری های نوین در كشور، به سمت تقویت قدرت پایش خود حركت نماید.
به گزارش گل اركیده به نقل از ایسنا، موتور دیزل (اشتعال تراكمی) در سال ۱۸۹۰ میلادی پس از موتورهای بنزینی (اشتعال جرقه ای) با هدف افزایش بازدهی انرژی بوسیله افزایش نسبت تراكم موتورها توسط «دكتر رودلف دیزل» اختراع شد. كاركرد این نوع موتورها، برای خودرو های سنگین تجاری مثل اتوبوس و كامیون، لوكوموتیو و كشتی ها بود كه مصرف سوخت بالایی دارند و نیازمند توان بالا هستند و برای كاربردهای در رابطه با خودرو های سواری، مقبول نیفتاد چون شتاب موتورهای دیزلی برای خودرو های سواری پایین بود تا اینكه در سال ۱۹۳۰ با اضافه كردن مجموعه ای از فناوری ها، موتورهای دیزلی در سواری ها نیز كاربرد پیدا كرد و به شكل گسترده تولید شد، بطوریكه تابحال سهم این خودرو ها در اروپا حدود ۵۰ درصد است.
دیزلی های سواری اولیه؛ به لحاظ تولید ذرات معلق نگران كننده بودند، برای همین هم در ایران پیش از انقلاب قانونی به تصویب رسید كه برمبنای آن واردات و تولید خودرو های سواری دیزلی ممنوع اعلام گردید تا اینكه حدود یك دهه پیش در زمزمه هایی در خصوص لزوم جایگزین موتور دیزلی بجای سواری بنزینی در كشور شنیده شد و با وجود تعریف طرح مطالعاتی در این زمینه، تولید آن به حاشیه رانده شد تا اینكه امسال مركز تحقیقات موتور ایران خودرو برای ستاندن مجوز تولید سواری دیزلی به سازمان محیط زیست رجوع كرد.
مخالفت سرسختانه سازمان محیط زیست با تولید سواری دیزلی و اصرار خودروساز از طرف دیگر، موضوعی است كه این روزها محل مناقشه بسیار قرار گرفته است. آلایندگی موتور دیزل، نبود سوخت استاندارد و تجربه اروپا برای عبور تدریجی از تولید سواری دیزل و از همه مهمتر چرایی تلاش خودروسازان برای تولید سواری دیزلی ابهاماتی است كه در گفت وگوی تفصیلی ایسنا با علی محمد احترام هیات علمی دانشكده مكانیك و انرژی دانشگاه بهشتی به آن پرداخته شده است.
این متخصص حوزه آلودگی هوا كه قبل از این روی آلایندگی سواری دیزلی مطالعاتی هم داشته می گوید: هدف از توسعه سواری دیزلی توسعه سبد سوختی كشور و كاهش فشار روی بنزین است. برای همین هم سازمان محیط زیست باید در صدور مجوز تولید سواری علاوه بر مسائل محیط زیستی، به منابع انرژی كشور نیز توجه داشته باشد.
او همین طور ضمن انتقاد از عملكرد سازمان محیط زیست تاكید دارد كه این سازمان بجای رفتار محافظه كارانه در برخورد با سواری دیزلی، بهتر است ضعف خودرا در پایش و نظارت بر تولید و عملكرد سواری های دیزلی تقویت كند.
متن مصاحبه به شرح زیر است:
*آقای دكتر به نظر شما چرا خودروسازان با وجود مخالفت سازمان محیط زیست، برای تولید سواری دیزلی اصرار دارند؟
می دانید كه در شرایط فعلی عمده تمركز مصرف سوخت كشور روی بنزین است و طبیعی است كه وزارت نفت دنبال گسترده كردن سبد سوختی كشور باشد برای همین هم از سال ها پیش به خودروساز سفارش مطالعه، تولید و توسعه سواری دیزلی را داد.
واضح است كه حساسیت های سیاسی و اجتماعی بسیاری روی بنزین وجود دارد و منطقاً در صورت تولید و توسعه موتورهای دیزلی، فشار روی بنزین كاسته و ریسك تامین آن هم كمتر می شود، بدین سبب منطقی است كه نهادهای مسئول تامین سوخت، تلاش كنند كه با افزایش مصرف سوخت های متفاوت همچون گازوئیل، فشار روی بنزین را كم و سبد سوختی كشور را تكمیل كند.
*اما سازمان محیط زیست به سبب آلایندگی موتور دیزل حاضر به صدور مجوز برای تولید سواری دیزلی نیست و مسلماً در صورت انتشار آلودگی، هزینه سلامت شهروندان و تلاش ها برای حذف آلاینده های سواری دیزلی بیشتر از هزینه تامین بنزین كشور خواهد بود.
بله، نگرانی سازمان محیط زیست در مورد آلاینده های ناكس و دوده است. موتورهای دیزلی بالذات از این منظر آلاینده هستند اما در سال های گذشته با فناوری هایی جلوی انتشار ذرات معلق و ناكس ناشی از موتور دیزلی گرفته شده است و در دیزلی های جدید این مشكلات بوسیله نصب فیلتر دوده و سیستم پاشش سوخت جدید حل شده است و حتی بررسی ها نشان داده است كه خروجی خودرو های دیزلی مجهز به فیلتر دوده از بنزینی ها نیز پاك تر است.
جالب است بدانید كه در موتورهای بنزینی مشكل آلاینده ذرات ثانویه در فصول سرد وجود دارد و بخارات و گازها در مواجهه با محیط سرد و نور خورشید تبدیل به ذرات معلق ثانویه می شوند؛ اما در موتورهای دیزلی مجهز به فیلتر دوده این ایراد رفع شده كه امتیازی برای موتورهای دیزلی بشمار می رود.
*در شرایط كنونی شهرهای ایران با خطر افزایش غلظت ناكس بعنوان یك آلاینده خطرناك مواجهند و از این جهت سواری دیزلی تهدید بزرگی بشمار می رود و با اینكه شما روی فناروی های پس پالایش برای سواری دیزلی تاكید دارید نگرانی بزرگ دیگر كه تضمینی برای آن وجود ندارد؛ این است كه حتی اگر این تجهیزات كنترل آلودگی به هنگام تولید موتورهای دیزلی نصب شود؛ به احتمال قوی در چرخه مصرف از روی خودرو باز می شود و در این صورت سواری دیزلی به شدت آلاینده خواهد بود.
این نگرانی بجاست چون مشكلی كه دیزلی ها دارند؛ ناكس است اما با فناوری به اسم بازگردانی دود یا EGR این مشكل برای رسیدن به استاندارد یور و۴ حل شده است و درست است سیستم های پس پالایش نصب شده روی سورای دیزلی امكان دارد خوب عمل نكند كه در این صورت بطور قطع آلودگی وارد هوای شهرها می شود. همین ریسك آلودگی ذرات و ناكس است كه سبب كاهش توجه دیزل سواری در اروپا در سال های اخیر شده است.
با این وجود سازمان محیط زیست موظف است بعنوان یك نهاد نظارتی بوسیله اعمال قوانین سختگیرانه در مرحله تولید و مصرف از بروز تخلفاتی در خصوص حذف قطعات كنترل آلودگی جلوگیری كند. همین طور این سازمان می تواند بوسیله معاینه فنی جلوی تخلفات و در نتیجه بروز آلودگی هوا را بگیرد.
*آقای دكتر همانطور كه اشاره كردید به كاهش توجهات اروپا به سواری دیزل، یكی از ابهامات بزرگ در مقابل این طرح این است كه چرا خودروساز ایرانی به دنبال تولید یك نسخه منسوخ است؟
سواری دیزلی منسوخ نیست چون هنوز در سبد تولید خودرسازان اروپایی قرار دارد و اگر اقبال به آن در سال های اخیر كمتر شده به سبب سیاست اروپا در امتداد كاهش وابستگی به خاورمیانه در حوزه تامین سوخت است. برای همین اهتمام كرده اند كه به سمت موتورهای برقی حركت كنند اما تا چند سال پیش جزو خودرو های اصلی كشورهای اروپایی بود.
البته پس از اتفاقی هم كه در سال ۲۰۱۵ برای فولكس واگن رخ داد و در آمریكا تخلف این برند مشهور پس از تست های گوناگون محرز شد؛ جاذبه دیزلی هم تحت تاثیر قرار گرفت. با این وجود هنوز در سبد تولید همه خودروسازهای مطرح دنیا، خودروی دیزلی، در كنار هیبرید، بنزینی و گازسوز وجود دارد. ضمن اینكه دیزلی برای سواری حداقل تا ۲۵ سال آینده در اروپا تولید خواهد شد حتی اگر در شرایط حاضر این نوع موتور در اولویت تولید نباشد.
*پس می پذیرید كه حتی در اروپا هم دیزل ها ریسك آلودگی دارند كه تخلف فولكس واگن گواه همین سوژه است. ضمن اینكه باید تفاوت های ایران و اروپا را در حوزه تجهیزات كنترل آلایندگی، قوانین محیط زیستی و ضمانت اجرایی قوانین و حتی نیروی متخصص در حوزه كنترل آلودگی، در نظر داشته باشیم. با وجود فاصله شدید ما با اروپا در این موارد، همچنان معتقد هستید كه در كشور ما تولید و توسعه سواری دیزلی مانعی ندارد؟
ببینید همانطور كه گفتم آلودگی دیزل ها حداقل روی كاغذ حل شده و به لحاظ شتاب و بازدهی هم بهتر از بنزینی ها هستند؛ اما ریسك آلودگی همچنان وجود دارد چون اگر اختلالی در فیلتر دوده یا سایر قطعات كنترل آلودگی دیزل ایجاد شود؛ به شدت آلوده كننده خواهد بود. با این وجود بخاطر این مساله نمی توانیم كشور و خودروساز را از تولید این فناوری منع نماییم و به نظر من بهتر است سازمان محیط زیست قدرت پایش و كنترل خودرا بالا ببرد.
ضمن اینكه برای تصمیم دراین زمینه باید همه ابعاد خصوصاً سبد سوختی كشور هم در نظر گرفته شود، چون مصرف بنزین در ایران روزبه روز در حال افزایش می باشد و با عنایت به شرایط سیاسی تحمیلی بر كشور، امكان تامین آن بوسیله تولید داخل سخت تر می شود، بدین سبب سازمان محیط زیست نمی تواند به یك فناوری رایج در دنیا صرفاً به سبب ریسك آلودگی هوا پاسخ منفی بدهد. چون علاوه بر محیط زیست سایر ابعاد همچون سبد سوخت نیز باید مدنظر قرار گیرد كه از نظر مدیریت انرژی كار منطقی است، ضمن اینكه میلیاردها تومان برای مطالعه و تولید سواری دیزلی از بیت المال هزینه شده است و مختصصانی روی این مساله وقت گذاشته اند.
سازمان محیط زیست بجای برخورد محافظه كارانه، پایش و نظارت خودرا تقویت كند
*ایده خودروساز هم همین است چون برای مطالعه هزینه شده باید حتما تولید انبوه شود، شما بعنوان متخصص حوزه آلودگی هوا این استدلال را می پذیرید؟
به هر حال نمی توانیم این سرمایه گذاری را دور بریزیم، همین طور در شرایطی كه وزیر نفت تاكید دارد كه برای تأمین بنزین كشور گرفتار مشكل هستیم، به ناچار می توانیم به سمت تولید سورای دیزلی برویم. دقت داشته باشید كه خط تولید سواری دیزلی در ایران وجود دارد و سازمان محیط زیست نمی تواند جلوی تولید خودرویی را كه خط تولید آن وجود دارد؛ بگیرد.
*خوب می دانید كه تامین سوخت وظیفه سازمان محیط زیست نیست بلكه هدف از تشكیلات محیط زیست آن است كه بهبود كیفیت هوا و سلامت شهروندان را تضمین كند برای همین هم با تولید سواری دیزلی مخالفت دارد.
سازمان محیط زیست بجای اینكه محافظه كارانه برخورد كند؛ بهتر است از دولت تقاضا كند كه بودجه كافی به منظور تقویت تجهیزات پایش و نظارت در اختیارش قرار دهند. این ایراد كه از طرف سازمان محیط زیست مطرح می شود در خصوص اینكه در سواری دیزلی امكان دارد فیلتر دوده یا EGR از كار بیفتد، وارد است، اما این سازمان باید بوسیله پایش و اعمال جرایم سنگین برای متخلفان از انتشار ذرات معلق دیزلی ها خودداری كند.
در دنیا هم رایج نیست كه تكنولوژی را محدود كنند، بلكه باید برای تكنولوژی حد و حدود تعیین كنند و خودروسازها با عنایت به این محدودیت ها تصمیم بگیرند كه آیا برای آنها صرفه اقتصادی دارد كه به سمت تولید محصول مدنظر بروند یا نه؟. سازمان محیط زیست هم باید سیستم نظارتی را به قدری قوی كند كه از هر نوع دستكاری در سیستم های پس پالایش سواری دیزلی باخبر شود و از شماره گذاری و تردد این خودرو ها جلوگیری كند. نباید تولید محصول سواری دیزلی را كه از لحاظ استرتژیك و از لحاظ انرژی برای كشور مهم است؛ ممنوع نماییم. شاید مخالفت سازمان محیط زیست تا حدی به همین ضعف نظارت برمی گردد.
*اگر بنا به توسعه سبد سوختی كشور است چرا خودروساز به سمت تولید سواری پایه گازسوز نمی رود؟
این ایراد وارد است. اتفاقاً مطالعات مربوط به تولید سواری گازسوز هم به سفارش وزارت نفت انجام شده و اگر از من نظر بخواهید می گویم بهتر است خودروسازان تولید گازسوز را در اولویت قرار دهند بجای سواری دیزل. اما بنا به دلایلی مثل مشكل شتاب موتور گازسوز، نبود جایگاه توزیع سوخت و نبود مخزن بزرگ گاز، ایده تولید انبوه موتور گازسوز به حاشیه رانده شده است.
همچنین زمانی كه مطالعه روی سواری دیزلی در كشور ما انجام شد؛ تولید موتور دیزل در اروپا در اوج بود و حتی برخی خودروسازها برمبنای راهی كه اروپا طی كرده بود؛ اعلام می كردند كه آینده خودرو ها در دنیا سواری دیزل است. شاید اگر در آن مقطع كه مطالعات مربوط به سواری دیزل در ایران آغاز شد؛ شرایط مشابه وضع موجود اروپا در افت تولید سواری دیزلی بود؛ شاید اصلاً به سمت تولید و توسعه موتور سواری دیزل حركت نمی كردیم.
موافقم با شما كه این ایراد و ابهام بزرگ باقی است كه چرا سیاست گذاری كلان كشور به سمت تقویت پایه گازسوز حركت نكرده است، چون اگر روی این مساله تمركز می شد می توانستیم موانع پیش روی خودروی پایه گازسوز را برداریم و با وجود منابع غنی گاز در كشور، مسیر موفقی در زمینه توسعه سبد سوختی كشور و در عین حال حفظ محیط زیست و بهبود كیفیت هوا داشته باشیم.
به گزارش گل اركیده به نقل از ایسنا، با اینكه توسعه سبد سوختی كشور دلیل عمده برای راه انداختن خط تولید سواری دیزلی مطرح می شود، اما بر كسی پوشیده نیست كه كشور ما از سوخت دیزل یورو ۴ در همه نقاط كشور و در كلیه جایگاه ها برخوردار نیست و واضح است كه سوخت گیری دیزل ها با گازوئیل غیر استاندارد، به سرعت تجیهزات كنترل آلودگی خودرو را تحت تاثیر قرار می دهد، بدین سبب بهتر نیست پیش از تلاش ها برای تولید سواری دیزلی، تامین سوخت استاندارد برای موتورهای دیزلی تضمین شود؟
منبع: گل اركیده
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب