پژوهشگر دانشگاه كوینزلند استرالیا:
نمی توان زمان فوران آتشفشان دماوند را پیش بینی نمود
گل اركیده: تهران – پژوهشگر دانشگاه كوینزلند استرالیا معتقد است: كسانی كه می گویند زمان انفجار و فوران آتشفشان دماوند اینك فرارسیده و مثلا یكماه آینده است به صورت قطع شانتاژ می كنند و دروغ می گویند چونكه در شرایط موجود قابل پیش بینی نیست.
شهرام نصیری كه دانشجوی دكترای مخاطرات زمین شناسی این دانشگاه استرالیا است روز دوشنبه در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا استان تهران بیان كرد: اطلاعات ما اینك آنقدر كافی نیست كه بگوییم آیا زمان فوران این آتشفشان نزدیك است یا خیر.
مدیر اسبق گروه بلایای طبیعی پایگاه داده های سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی ایران همینطور با اشاره به اینكه البته نمی توان هم اظهار داشت كه فوران آتشفشان دماوند هیچگاه اتفاق نمی افتد، اظهارداشت: اینطور كه در رسانه ها برخی، یك فیلم می گیرند و می گویند آتشفشان فعال است و بطور قطع ماه بعد رخ می دهد، قابل تایید نیست.
**سیل بود نه فوران
به گزارش گل اركیده به نقل از ایرنا هفته گذشته به دنبال جاری شدن سیل در دامنه های البرز در منطقه «گزنك» استان مازندران برخی رسانه ها مدعی فوران آتشفشان دماوند شده بودند كه مسئولان استان های مازندران و تهران آن را تكذیب و اعلام كردند: به علت گرمای زمین در بازه زمانی طولانی و شیب موجود در كوه دماوند جاری شدن سیل در نتیجه آب شدن یخ ها طبیعی است و ارتباطی به آتشفشان ندارد.
در ادامه این مورد خبرنگار ایرنا به سراغ كارشناسان حوزه زمین شناسی رفت تا نقطه نظر كارشناسی آنان را در این زمینه جویا شود.
نصیری كارشناس ایرانی است كه بعنوان پژوهشگر دپارتمان علوم زمین و محیط زیست دانشگاههای كوینزلند و بریزبن استرالیا اینك فعالیت دارد و معتقد است: با قطعیت هیچكس نمی تواند بگوید هنگام فوران آتشفشان دماوند چه زمانی است.
** سیستم پایش دائمی آتشفشان راه اندازی شود
این دانشجوی دكترای مدل سازی و محاسبه مخاطرات زمین شناسی در دانشگاه كوینزلند استرالیا راه اندازی سیستم های پایش اطلاعات مربوط به لرزه نگاری و هم فعالیت آتشفشان دماوند را ضروری می داند و پیشنهاد می دهد كه متولیان سیستم های پایش دائمی در این منطقه راه اندازی و اطلاعات مربوط به فعالیت های این آتشفشان را به صورت مستمر و دائمی ارزیابی كنند.
وی اظهارداشت: برای آنكه بگوییم فعالیت آتشفشانی دماوند چه زمانی به وقوع می پیوندد باید ابتدا داده ها و اطلاعات لرزه ای آن را با گذشته خیلی دور مقایسه نماییم و حداقل 20 سال اطلاعات لرزه ای در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم بگوییم كه فعالیت نسبت به گذشته بیشتر شده یا خیر.
نصیری اظهار داشت: اطلاعات موجود و در اختیار نشان داده است منطقه فعالیت لرزه ای ثابتی دارد، میزان آن تغییر نكرده و به همان میزان 10 سال قبل است.
به گفته وی، تعداد زمین لرزه ها و تصاعد گازهای آتشفشان هم برپایه اطلاعات موجود تغییر نكرده و از نظر تاثیر آنها روی آب های زیرزمینی تغییری مشاهده نشده است.
مدیر اسبق گروه بلایای طبیعی پایگاه داده های سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی ایران توضیح داد: نمی توان با قطعیت گفت زمان انفجار یا فوران آتشفشان نزدیك است یا دور، چونكه برپایه اطلاعات موجود میزان فعالیت آن نسبت به آنچه كه در گذشته رخ داده ثابت بوده است.
وی با اشاره به اینكه می توان گفت سطح خطر (فعالیت آتشفشانی دماوند) هم تابحال ثابت بوده است اظهار داشت: در مورد زمان فوران، این مورد شبیه زلزله تهران است؛ گسل های تهران فعال می باشند و زلزله هم خواهیم داشت اما زمان آن را كسی نمی تواند پیش بینی نماید.
**10 هزار سال پیش، آخرین فوران
این كارشناس با اشاره به اینكه آتشفشان دماوند فعال است و فعالیت دارد اما این به معنای فوران و فعالیت انفجاری آتشفشان نیست خاطرنشان كرد: برپایه شواهد موجود، آخرین مورد فوران این آتشفشان به زمان پیش از شكل گیری تاریخ تمدن ایران مربوط بوده است.
نصیری تشریح كرد: اگر تمدن ایران را هشت هزار سال فرض نماییم آتشفشان قبل از آن ( حدود 10 هزار سال قبل) فوران كرده و بعد از آن هیچ گزارشی از فعالیت فورانی نداریم اما سیستم این آتشفشان به مفهوم فعالیت های زیرزمینی آن فعال است.
این كارشناس زمین شناسی با اشاره به اینكه شاید در عمر ما هم این آتشفشان فعالیتی از خود نشان ندهد اظهار داشت: اما با قطعیت هیچ چیزی نمی توان گفت چراكه در مورد زلزله بم هم كارشناسان تخمین نمی زدند زلزله ای به این بزرگی رخ دهد چونكه در دو هزار سال پیش از آن در بم چنین زلزله ای ثبت نشده بوده است.
دانشجوی دكترای مخاطرات زمین شناسی و پژوهشگر دانشگاه كوینزلند استرالیا البته نسبت بین «فعالیت آتشفشان» و «زلزله» را منطقی و واقعی خواند و اظهار داشت: این دو می توانند به همدیگر كمك كنند و باهم مثل یك خانواده هستند؛ هم فعالیت گسل می تواند فعالیت آتشفشان را جلو بیاندازد و هم برعكس، آتشفشان می تواند فعالیت گسل را جلو بیاندازد.
**چرا دماوند فعال است
پژوهشگر دپارتمان علوم زمین و محیط زیست دانشگاه كوینزلند استرالیا معتقد است: منطقه دماوند از نظر توپوگرافی (علم شناخت عوارض زمین) برجسته ترین نقطه در كل منطقه شمال ایران از شرقی ترین نقطه تا غربی ترین نقطه به حساب می آید.
وی تشریح كرد: از نگاه كلی زمین شناسی، صفحات داخلی زمین در فلات ایران از سمت صفحه عربی در حال فشرده شدن است و دو گسل بسیار بزرگ درسراسر زاگرس و البرز وجود دارد.
نصیری افزود: موقعیت زمین ساخت ایران در محل تقاطع و برخورد صفحات قاره ای سبب شده است كه صفحه عربی به سمت صفحه ایران فشار بیاورد و فلات ایران بزرگترین و بیشترین انرژی را از سمت صفحه عربی دریافت می كند. حركت صفحه عربی به سمت صفحه ایران سالانه 22 میلیمتر اندازه گیری می گردد و این حركت در طول میلیون ها سال قبل ادامه داشته كه كوچك شدن صفحه خلیج فارس هم انجامیده است.
به گفته وی، همین فشردگی سبب می گردد در منطقه زاگرس و البرز زمین لرزه هایی داشته باشیم و فعالیت های مربوط به حركت مواد مذاب و فعالیت آتشفشانی در ایران هم در امتداد زاگرس (نوار آتشفشانی-ماگمایی ارومیه-دختر) و البرز صورت گیرد.
مدیر اسبق گروه بلایای طبیعی پایگاه داده های سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی ایران اظهار داشت: با این نمای كلی مشخص می گردد انرژی و مواد مذاب طی میلیون ها سال قبل در این ارتفاع در نقطه دماوند جمع آوری شده است و نشان داده است دماوند یك سیستم آتشفشانی فعال بوده و هست؛ چونكه هنوز صفحه ایران در حال فشرده شدن است و گسل ها فعال می باشند.
وی اضافه كرد: تعداد زمین لرزه های اطراف تهران هم نشان داده است كه این گسل ها فعال می باشند اما كسی نمی تواند بگوید چه زمانی امكان دارد فوران كند.
این كارشناس درباره فعالیت آتشفشانی در بازه زمانی 10 هزار سال پیش هم توضیح داد: برخی قطعه های مواد و سنگ هایی كه در گذشته های تاریخی از آتشفشان دماوند پرتاب شده اند اینك در محدوده هراز پس از بومهن و رودهن قابل مشاهده هستند.
وی خاطرنشان كرد: وقتی از زمان زمین شناسی صحبت می نماییم منظور بازه زمانی 10 تا 100 هزارساله است و آخرین فعالیت آتشفشانی عظیم دماوند هم برپایه شواهد در همان 10 هزار سال پیش تا شعاع 50 كیلومتری منطقه را پوشانده است.
**روند پژوهش های زمین شناسی در استرالیا
نصیری در پاسخ به این پرسش كه در كشورهای دیگر مثل استرالیا برای جلوگیری از مخاطرات آتشفشانی چه اقداماتی از منظر علمی انجام می دهند هم توضیح داد: استرالیا آتشفشان فعال ندارد ولی از آنجائیكه كشورهای همسایه اش دارای آتشفشان هستند دانشگاههای این كشور روی دانش آتشفشان بعنوان یك خطر كار می كنند و منابع علمی خویش را با آن كشورها به اشتراك می گذارند.
به گفته وی، پژوهش های علمی در استرالیا به شكل غیرمتمركز در هر ایالت به صورت مجزا انجام می گردد و مثل ایران نیست كه مثلا یك سازمان مانند پژوهشگاه زلزله در تهران فعال باشد و بخواهد از همانجا موارد مربوط به زاگرس یا بندرعباس را هم كنترل كند.
نصیری اضافه كرد: هر ایالت یك سازمان زمین شناسی و دانشگاه مربوط به خود دارد و پروژه هایشان هم متعلق به همان منطقه است؛ دچار موازی كاری باهمدیگر نمی شوند بلكه اطلاعات خویش را به اشتراك یكدیگر می گذارند و زمینه هم افزایی در كارها را فراهم می كنند.
این كارشناس اضافه كرد: اجرای پروژه های این حوزه در استرالیا در سه سطح «بحث های نرم افزاری و برنامه نویسی»، «احصای داده های ژئوفیزیكی، نمونه برداری ژئوشیمی، نمونه برداری سنگ و هم حفاری» و در بخش «فناوری های نمونه برداری در حوزه های داده های هوایی و برداشت های نقطه ای از زمین» انجام می گردد.
به گفته وی هرگونه اطلاعاتی كه در هر جای استرالیا تولید شود در یك محل ذخیره می گردد تا همگان به آن دسترسی داشته باشند و افراد هم قبل از انجام هر پروژه ابتدا به آن بانك اطلاعات رجوع می كنند و اگر كاری انجام شده باشد ادامه آن را انجام می دهند.
نصیری اظهارداشت: در استرالیا با همكاری كشورهای همسایه كه آتشفشان دارند مانند نیوزیلند اطراف آتشفشان های فعال شبكه های دائمی لرزه ای تولید می گردد كه آنها از این طریق آب های زیرزمینی را هم مورد بررسی قرار می دهند و اگر یكی از مناطق خیلی فعال شود ایستگاه دائمی در آنجا راه اندازی و یك كارمند مستقر می گردد تا به صورت مداوم اطلاعات را ارزیابی و گزارش كند.
به گزارش گل اركیده به نقل از ایرنا دماوند كوهی در شمال ایران است كه بلندترین كوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه با ارتفاع پنج هزار و 610 متر از سطح آب های آزاد به حساب می آید.
تهرام/9353/ 1008
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب